Waar doet het pijn in een overspannen brein?

Vroeger leerden we dat alles waar té voor staat niet goed is, behalve tevreden. Voor stress geldt hetzelfde. Een beetje stress is niet verkeerd, het maakt je alert en verhoogt je concentratie, maar teveel stress is schadelijk. Zeker wanneer het langere tijd aanhoudt, heeft stress een schadelijk effect op het brein. We leggen je graag uit hoe dat werkt, en ook wat je eraan kunt doen.

Drie stress gebieden in het brein

Als we gedurende langere tijd licht ontvlambaar zijn, onze emoties alle kanten op vliegen en het niet meer lukt om beslissingen te nemen, hebben we waarschijnlijk last van langdurige stress.

Er zijn grofweg drie hersengebieden die veranderen wanneer we stress ervaren. Zonder je een college over neurobiologie te geven, leg ik het je uit:

De Prefrontale lob is het gebied recht achter je voorhoofd en wordt ook wel de CEO of de dirigent van je brein genoemd. Het regelt allerlei functies zoals plannen en beslissingen nemen, het onder controle houden van angst en paniek, maar ook het controleren van impulsen, of het veranderen van gedrag. Deze ‘hersenkwab’ krimpt onder langdurige stress. Hersencellen maken minder goed contact met elkaar en trekken zich terug. Je wordt daardoor minder goed in staat jezelf te remmen of je gedrag te sturen. Je concentratie gaat achteruit en je emoties vliegen alle kanten op.
Ook in de Hippocampus, een dieperliggend gedeelte in de hersenen, treedt een soort krimp op. De Hippocampus reguleert onze stemming en onze reactie op stress. Het zorgt ervoor dat bij een periode van stress, je stresshormonen worden teruggeschroefd. Onder langdurige stress, werkt deze ‘demper’ niet meer zo goed. En daardoor heeft stress dus vrij baan om door je systeem te gieren.
De Amygdala, is een klein hersengebiedje de grootte van een amandel wat ook dieper in de hersenen ligt. Deze groeit juist onder chronische stress. De Amygdala zorgt ervoor dat we signalen van gevaar of stress herkennen en daarop reageren. Als deze groeit, zijn we dus ontvankelijker voor stress, we zien meer gevaar en reageren sneller angstig of agressief.

Hoe herstel je van een burn-out?

Nu raak je hier misschien al gestresst van, te lezen dat je brein zo werkt. Gelukkig is er voor elke trigger in het brein, ook een middel om het te ontspannen. Neurowetenschapper Erik Scherder kiest de volgende manieren, en we hebben er zelf nog eentje aan toegevoegd, namelijk meditatie.

Goed voor het brein

Muziek doet wonderen voor de Prefrontale lob. Het inspireert en zorgt voor nieuwe energie
Bewegen is met name goed voor de Hippocampus, maar ook de voor de Prefrontale lob.
Leer nieuwe dingen. Door het maken van nieuwe neurale paden, worden zowel je Prefrontale lob als je hippocampus wel bij.
Slaap! Goed en genoeg slapen zorgen voor een fris brein in de morgen.
Meditatie zorgt ervoor dat je kunt ontspannen en maakt je gelukkiger.

Steven van den Heuvel,
Arbeid- en Organisatiepsycholoog

Bron: Singing in the Brain (Erik Scherder, 2017)

Als herstel niet vlekkeloos verloopt...

Ervaar je stress, en wil je leren hoe hier mee om te gaan? Bel of neem contact op.